Thriller

Ik moet een jaar zes zijn geweest toen ik in 1983 voor het eerst ‘Beat it’ van Michael Jackson op de radio hoorde. De precieze details kan ik me niet meer voor de geest halen maar ik weet nog wel dat ik meteen razend enthousiast was over het nummer en dat mijn vader niet veel later de LP ‘Thriller’ voor mij kocht. ‘Beat it’ was tenslotte een van de hits van die LP. Dit was het startschot van het fan zijn en was mijn passie voor de muziek van Michael Jackson geboren. Dit speelde zich veertig jaar geleden af en anno 2023 ben ik veertig jaar fan van Michael Jackson en heeft de LP ‘Thriller’ zijn veertigste verjaardag gevierd. Een moment om even terug te kijken.

Veertig jaar fan zijn heeft me veel mooie momenten opgeleverd. Zo heb ik de man vier keer zien optreden (Rotterdam 1988 en 1992, Amsterdam 1996 en Leipzig 1997), ben ik in 1993 tijdens de fanclubdag verkozen tot fan van het jaar en heb ik de Cirque du Soleil shows ‘Michael Jackson: The Immortal World Tour’ in Amsterdam in 2012 en ‘Michael Jackson: One’ in Las Vegas in 2014 bijgewoond. Vandaag de dag zie ik veel mensen op social media die wilden dat ze eerder waren geboren zodat ze zijn concerten konden bezoeken. Langzamerhand word ik een oude gediende in de fan community. Zo´n iemand die mooie verhalen kan vertellen tegen de jongeren die wilden dat ze toen ook in de Kuip hadden gestaan en hoe het in de jaren ´80 en ´90 was om aan nieuws te komen. Mijn plakboeken uit die tijd verraden dat ik veel kranten doorspitte en ook magazines zoals de Hitkrant en het meer volwassen Oor nauwlettend in de gaten hield. In die tijd schreef en correspondeerde ik met fans en was ik lid van twee verschillende fanclubs. Ik wil niet zeggen dat toen alles beter was maar… het was een geweldig mooie tijd. Het speuren en graven naar items die je nog niet had. Naar nieuws, naar artikelen. Dit was allemaal vòòr het internet, vòòr sites als Ebay en Discogs en ver vòòr Twitter en Instagram.

Eind 2022 kwam ter gelegenheid van de veertigste verjaardag van ‘Thriller’ een heruitgave van het album uit. Een dubbel cd, een nieuwe persing van de oorspronkelijke LP en een Mobile Fidelity Sound Lap uitgave waarbij de audio opnieuw is geremasterd. Ik werd niet teleurgesteld: het geluid is warmer en voller dan ooit tevoren. Op de dubbel cd staan diverse goede outtakes zoals ‘Sunset Driver’ en ‘She´s Trouble’ die bij de echte fans al bekend waren maar nu heeft het grote publiek ook de kans deze te ontdekken.

‘Thriller’ is een mijlpaal in de popgeschiedenis en het best verkochte album aller tijden. Net als bij zijn voorganger (en mijn favoriete Jackson LP ‘Off the Wall’) verleende er een keur aan bekende mensen uit de muziekindustrie hun diensten aan het album. Steve Porcaro van de groep Toto schreef ‘Human Nature’, Rod Temperton (van de groep Heatwave) kwam met ‘Baby Be Mine’ en het titelnummer op de proppen en Paul McCartney verleende zijn medewerking aan ‘The Girl Is Mine’. En natuurlijk is er die legendarische gitaarsolo van Eddie van Halen in ‘Beat it’. Quincy Jones produceerde het album.

Maar het maken van de LP ging niet zonder slag of stoot. Wat veel mensen niet weten is dat de plaat ongelooflijk slecht klonk toen men voor het eerst luisterde naar de uiteindelijke mix. Michael schrijft erover in zijn autobiografie ‘Moonwalk’ het volgende over:

‘De plaat moest voor een bepaalde datum klaar zijn, hoe dan ook. Dus brak voor ons een periode van hoogspanning aan om de plaat voor de platenmaatschappij bepaalde datum af te ronden. Bij de mix van een aantal nummers moesten we veel concessies doen, evenals bij de afweging welke nummers wel of niet op de plaat te zetten. Toen we naar de nummers luisterden zoals die dan overgedragen zouden worden, klonk ‘Thriller’ zo slecht, dat ik er tranen van in mijn ogen kreeg. We hadden onder grote druk gewerkt. Iedereen werd chagrijnig en we kwamen tot de conclusie dat ‘Thriller’ slecht was afgewerkt. Ik zat helemaal stuk. Ik zei tegen mijn mensen: “bekijk het maar, we brengen het album niet uit. Bel CBS maar en zeg dat ze het album niet krijgen!”
We namen een paar dagen vrij om even uit te blazen. Fris gingen we daarna weer aan de slag en mixten twee songs per week. Toen het klaar was -Bam! – sloeg het resultaat bij ons in als een bom. CBS kon het verschil gelukkig ook horen. ‘Thriller’ was een zware klus.’

‘Thriller’ was niet meteen de grote hit die het later werd. Pas nadat de baanbrekende videoclips van ‘Billie Jean’ en ‘Beat it’ hun weg hadden gevonden naar MTV en zijn legendarische optreden tijdens de televisie special ‘Motown 25: Yesterday, Today and Forever’ kwam de LP pas echt los. Nadat hij een medley met zijn broers heeft gezongen spreekt hij het publiek toe: “I have to say, those were the good old days. Those were good songs. I like those songs a lot … but, especially, I like the new songs.” Vervolgens zet hij een hoed op, neemt een pose aan en hoor je de droge beat van ‘Billie Jean’. Die avond moonwalkt Michael Jackson zijn carrière de stratosfeer binnen.

Ik heb als kind het album grijs gedraaid maar mijn favoriete Michael Jackson nummers staan er niet op. ‘Wanna Be Startin´ Somethin´ (Help me sing it, Mama Say Mama Sa Mama Coosa!), ‘Beat It’ (Don´t wanna see no blood, don´t be a macho man) en ‘Human Nature’ (Why does he do me that way, I like living this way) zijn voor mij de hoogtepunten van de plaat en alhoewel ‘Billie Jean’ de grootste hit is heb ik dit nummer nooit zo kunnen waarderen als de deze drie.

‘Thriller’ is voor mij een plaat die al helemaal van begin tot het eind heb ontleed en zodoende voor mij nog maar weinig verrassingen kent. Bovendien zijn er in 2001 en 2008 al ‘extended editions’ verschenen waardoor de plaat voor mij inmiddels een boek is wat ik al vaak genoeg heb gelezen. Toch was nog niet alles verteld en zodoende zat ik veertig jaar nadat ik ‘Beat it’ voor het eerst op de radio hoorde in het in Tuschinski Theater in Amsterdam voor een exclusieve voorvertoning van de ‘Thriller’ documentaire die in slechts acht steden in de wereld was te zien.

Een aantal bekende Nederlanders waren aanwezig en net als destijds bij de concerten liepen er mensen uitgedost als Michael Jackson inclusief een hoed, een zonnebril en de zilveren handschoen. We zien in de documentaire unieke beelden van Michael in de studio en op het podium tijdens de ‘Victory Tour’ uit 1984, met zijn broers en ‘behind the scenes’ opnames van de videoclips van ‘Beat it’ en ‘Thriller’/ Het was een mooie avond en het deed me beseffen dat al gedurende veertig jaar lang het fan zijn in mijn bloed zit. En soms denk ik wel eens dat het een onderdeel is geworden van mijn DNA. Vanaf dat moment tijdens het beluisteren van ‘Beat it’ op de radio in 1983 is er een vonk overgesprongen. Ook vandaag de dag in 2023 gaat er geen dag voorbij dat ik zijn muziek niet op heb staan.

‘Thriller’ is veertig jaar geworden. We hebben in al die jaren samen heel wat meegemaakt

Hello Sunshine

Sommige artiesten zijn als pindakaas. Ze lijken er altijd al te zijn geweest. Bruce Springsteen is een van die artiesten. Hij keert steeds weer terug, ook al luister ik niet dagelijks naar zijn muziek. Maar dan is het alsof hij bij me aanbelt en zegt: “Ik ben er nog steeds. Je bent me toch niet vergeten?”

Mijn vroegste herinnering aan The Boss? Ik moet een jaar of negen zijn geweest. Met tien gulden in mijn broekzak liep ik in Pijnacker de winkel Dubbel D binnen. Naast fotoapparatuur verkochten ze ook platen. Iedere week stonden er veertig vinyl singels keurig gerangschikt achter de toonbank, zodat je precies kon zien wie de nummer een was van die week. Het is 1985 en Bruce Springsteen domineert de top 40 met zijn plaat “I’m on Fire”. Die single is tevens de reden waarom de winkel ben binnengestapt. Als fervent luisteraar van de radio was dit nummer me al snel opgevallen. Ik heb de leeftijd bereikt waarop ik uitgebreide muziekwereld steeds meer begin te ontdekken. Het is het jaar van Live Aid, de terugkeer van Queen, het jaar van “Out of Touch” van Daryl Hall and John Oats, We Are The World en “Sussudio” van Phil Collins. Maar ik ben nog niet zo oud dat de tekst mij doet verbazen. (“Hey little girl is your daddy home, did he go away and leave you all alone, I got a bad desire”)
Met zachte hand word ik echter weer naar de uitgang van de winkel gedirigeerd. Het is de tijd waarin winkeliers in de middag nog een uurtje dichtgaan om een boterham te eten. Daar had ik even niet bij stil gestaan maar ik had het kunnen weten. Ik kwam namelijk wekelijks bij Dubbel D. Gewoon even door het aanbod van vinyl te neuzen en natuurlijk om het nieuwste exemplaar van de top 40 op te halen.
Later die dag kom ik (vastberaden als ik ben) alsnog terug om de plaat te claimen. Ik leg het geld op de toonbank en zodoende de single dan toch van mij. Bruce is hot. Samen met andere grootheden als Madonna en Michael Jackson domineert hij de jaren ’80. Zijn platen draai ik in die tijd letterlijk grijs. Alle singels van de LP “Born in the USA” ken ik als mijn broekzak en de videoclips van dat album op MTV zijn voor mij vertrouwd.

Een aantal jaar later zit ik met mijn vader voor de televisie. We kijken naar het concert “Roy Orbison and Friends – A Black and White Night Live”. Er staat een reeks van sterren op het podium met Orbison.  Jackson Browne, Elvis Costello, Bonnie Raitt, Tom Waits en Bruce Springsteen. Bruce is een fan van de “Big O” en heeft dat in een speech tijdens de Rock and Hall of Fame in 1987 niet onder stoelen of banken geschoven.
“In 1975, when I went into the studio to record, Born To Run, I wanted to make a record with words like Bob Dylan, that sounded like Phil Spector’s productions, but most of all I wanted to sing like Roy Orbison. Now, everybody knows that nobody sings like Roy Orbison.”

Tijdens het concert zingen ze gezamenlijk “Dream Baby (how long must I dream)” en “Oh, Pretty Woman”. Een onvergetelijk concert, twee onvergetelijke zangers met allebei een uniek stemgeluid.

Vele jaren later. Het is inmiddels 2016 en ben in die tijd druk bezig met het schrijven van een nieuw boek. Op de radio hoor ik de rauwe stem van Bruce maar het lied is mij onbekend. Google weet alles en al snel ontdek ik dat het hier gaat om “Working on a dream”. Het zou de soundtrack worden van het project waar ik toen mee bezig was. (“I’m working on a dream, though it can feel so far away”) Ik lieg niet als ik zeg dat dit nummer van grote invloed is geweest op mijn boek. Wanneer de inspiratie ver te zoeken was, ook wanneer de woorden uit mijn vingers stroomden, draaide ik dat nummer tijdens mijn schrijfsessies. Het was een van die periodes dat Bruce weer bij mij om de hoek kwam kijken.
In 2019 kwam ik Bruce Springsteen weer tegen en ditmaal waren de omstandigheden minder gunstig. Mijn relatie liep stuk en rond die tijd bracht Bruce het lied “Hello Sunshine” uit. Een titel die in schril contrast stond met mijn gevoelens van die tijd. Wanneer het “Hello Darkness” had geheten, was het meer op toepassing geweest. Maar desondanks stond “Hello Sunshine” steeds op repeat. Voor de mensen die het niet kennen, het is het beluisteren meer dan waard. Stel je eens voor dat je in de auto zit, onderweg bent naar nergens en je wilt vluchten voor je gevoelens. “Miles to go is miles away”. “Hello Sunshine” is het verhaal van een man die verlangt naar normaliteit en geluk. En weer wist Bruce Springsteen de juiste snaar te raken, zoals hij dat bij mij al zo vaak heeft gedaan.
Ik kijk uit naar het moment dat The Boss weer op mijn pad verschijnt en doet waar hij een meester in is: mij binden aan zijn muziek, zoals hij dat bij miljoenen mensen al decennia lang heeft gedaan.
Misschien is de kroning op al die jaren Bruce het bijwonen van een concert. Gewoon als een soort van “dank je wel”. Vooruitlopend op dat eventuele concert heb ik de LP “Western Stars” via het internet in bestelling staan. Geheel zonder het risico dat ik de winkel weer word uitgestuurd.

Elvis

We hebben allemaal zo onze herinneringen aan Elvis Presley. Is het niet dat ene nummer, dan is het wel een bepaald optreden, de looks of zijn plotselinge overlijden. Of het is de wetenschap dat onze vaders en moeders van jongs af aan Elvis in hun harten hebben gesloten. Voor mij staat Elvis voor een aantal gedenkwaardige optredens (Comeback Special 1968, Aloha From Hawaii 1973) maar ook voor raadsels. Waarom schreef hij niet zijn eigen liedjes, waarom trad hij nooit op in Europa en wie waren toch die mensen waarmee hij zich omringde? Wanneer je zo groot ben als Elvis dan wordt de legende achter de zanger groter dan de zanger zelf. De legende overstijgt de artiest en diens muziek. Dan vergeten we soms de puurheid van de artiest en de kwaliteit van zijn liedjes. Ik vroeg me af wat Elvis voor mij zo goed maakte. Met die vraag in mijn hoofd liep ik de bioscoop binnen.

De film ‘Elvis – That’s The Way It Is’ is verschenen ter gelegenheid van de 85e verjaardag van The King. Het betrof een registratie van de serie concerten die hij in Las Vegas gaf in 1970. De docu toont de voorbereidingen op het concert als zowel grote delen van het optreden. Het bioscooppubliek bestond deze avond uit een mix van veertigers en alles wat daar ruim boven zit. Een enkeling droeg een T-shirt van de ‘man himself’. Naast mij zit een vrouw van dik in de zeventig. Gedurende de voorstelling weet ze haar handen en benen nauwelijks stil te houden. Van enig gevoel van ritme is weinig te bespeuren maar dat terzijde.

We zien de legendarische TCB band die van augustus ’69 tot aan zijn dood in 1977 zijn begeleidingsband vormde. James Burton is naast Elvis het bekendste gezicht op het podium. In de jaren ’60 stond hij met de Everly Brothers en Emmylou Harris aan de wieg van countryrock. Verder heeft de beste man de afgelopen decennia samengewerkt met grootheden als Jerry Lee Lewis en John Denver.

Halverwege de film merk ik dat ik alleen maar glimlachend naar het scherm zit te kijken. Ik geniet van de humor die Elvis met zich meedraagt, de interactie met zijn band en niet te vergeten de voortreffelijke muziek. Het nummer ‘Twenty Days and Twenty Nights‘ is mij onbekend maar kan later meteen in het rijtje van Elvis favorieten worden opgenomen. Het is mede gecomponeerd door Ben Weisman. De man die bijna zestig nummers voor Elvis schreef.

Er is veel wat ik nog niet weet over Elvis maar dat hij nerveus was voor optredens wist ik dan weer wel. Vlak voordat hij op moet staat zijn bezwete gezicht strak van de spanning. Maar als hij dan eenmaal het podium heeft betreden is er geen houden meer aan en gaat hij los. Het publiek is uitzinnig en Elvis wervelt van klassieker naar klassieker. Van ‘I’ve Got a Woman‘ (Ray Charles cover) naar ‘Don’t Cry Daddy‘ naar ‘All Shook Up‘ en ‘Blue Suede Shoes‘ van Carl Perkins. De muziek staat na al die jaren nog steeds als een huis en de combinatie met zijn oogverblindende charisma maakt deze film een ware belevenis.

Van aandacht van het vrouwelijk schoon is geen gebrek. In die tijd kenden men nog geen selfies en in de plaats daarvan werd er gezoend met Elvis. Als mieren staan ze te krioelen bij het podium en Elvis heeft het er maar druk mee. Een van zijn fans overhandigt hem een zelfgemaakte tekening, waarop hij antwoordt met die typische Elvis humor: “Is dat Engebelt Humperdinck?” Het hoogtepunt van de avond is een sublieme vertolking van ‘Suspicious Minds‘.

Ik beleef de reïncarnatie van Elvis vijftig jaar na dato van dichtbij. Hij zit vol energie en vocaal is hij op zijn best. Gedurende de volgende zeven jaar zou hij meer dan 600 shows geven in Las Vegas welke allemaal uitverkocht raakten. Als de lichten in de bioscoop weer aan gaan, weet ik weer wat Elvis voor mij betekent. Het is de muziek die eens te meer voorop staat. De mystiek is weer naar de achtergrond geduwd. De oma naast mij heeft ondanks haar gebrekkige ritme de avond van haar leven gehad. Haar dochter geeft toe dat Elvis “toch wel goede muziek heeft gemaakt”.

En dat kan ik alleen maar beamen als ik zeer tevreden de bioscoop verlaat. Long live the King! 

De man in het zwart

Ik had Johnny Cash nog graag zien optreden. Tegen de tijd dat ik hem en zijn muziek ben gaan leren kennen, was hij al overleden. Natuurlijk wist ik voor die tijd wie hij was, maar ik had me nooit in hem verdiept. Ik kende wat liedjes uit zijn beginperiode bij Sun Records. Het label waar ook andere grootheden als Jerry Lee Lewis, Elvis Presley, Carl Perkins en Roy Orbison furore hebben gemaakt. Een jaar na zijn dood zag ik op de BBC een documentaire over hem. Het was een indrukwekkend geheel, wat mij heeft geprikkeld om meer over hem te weten te komen. Ik kocht wat platen en ging op zoek naar het leven achter de artiest.

Ik zag de film "Walk the line" in de bioscoop. Een prachtig biografie over Johnny Cash en zijn vrouw June Carter. Vanaf dat moment was ik om. Ik had genoeg gezien en gehoord om overtuigd te zijn van het nieuwe feit, dat ik een fan geworden was van Cash.
Wat spreekt mij zo aan in hem? Een optreden uit 1971 vat het eigenlijk goed samen. Voor het eerst brengt hij die avond het lied "Man in Black" ten gehore. Slechts een paar uur daarvoor heeft hij het nummer voltooid. Hij staat in Nashville voor een zaal met studenten. Johnny Cash is de onderwijzer. Terwijl hij het lied zingt, kijkt hij de mensen in de zaal in de ogen. Het is alsof hij, al zingend, hen iets bij wil brengen. "Man in Black" is een protest song. Veel mensen in het land zijn tegen de oorlog in Vietnam. Een jaar eerder werden er vier studenten doodgeschoten in Ohio, wat bekend staat als het "Kent State-bloedbad". Johnny kijkt de zaal rond zingt en onderwijst. Over de oorlog. Over de ongelijkheid in de samenleving.

"We're doin' mighty fine, I do suppose,
In our streak of lightnin' cars and fancy clothes,
But just so we're reminded of the ones who are held back,
Up front there ought 'a be a Man In Black"

"Het gaat goed met ons. Maar denken we ook aan degene die achtergesteld zijn?"
Hij heeft een enorm charisma, terwijl hij daar zo staat. Het is alsof hij de vader is van het land. De jonge mensen in de zaal luisteren aandachtig naar zijn woorden. Hun ogen stralen bewondering uit. 

 "I'd love to wear a rainbow every day,
And tell the world that everything's OK,
But I'll try to carry off a little darkness on my back,
'Till things are brighter, I'm the Man In Black"

Wat volgt is een staande ovatie. De leraar heeft gesproken. Een bijzonder college, wat men nog lang bij zal blijven.
Natuurlijk is er meer dan dit optreden en het lied "Man in Black". De man lijkt alles te hebben ervaren, wat een mens kan overkomen. Leven in armoede, een broer verliezen, de steile weg naar populariteit bewandelen, gebroken relaties, drugsgebruik, verguist worden door velen....zijn leven was letterlijk rock and roll. Als ik zijn live-albums beluister, die hij heeft opgenomen in de gevangenissen San Quentin en Folsom, dan besef ik dat hij eens van de weinigen is geweest, die daar heeft mogen zingen. Hij heeft namelijk beleefd wat die mensen hebben beleefd. Johnny Cash heeft recht van spreken. Juist omdat hij geen heilige is geweest en de harde lessen van het leven heeft geleerd.
Een van de laatste nummers die hij uitbracht is het nummer "Hurt". Het is een cover van de Amerikaanse rockband Nine Inch Nails. Producer Rick Ruben trekt Cash een paar jaar eerder uit de vergetelheid en maakt opnieuw een icoon van hem. De videoclip is legendarisch en Johnny kijkt daarin terug op zijn leven. Hij kijkt zijn sterfelijkheid recht in de ogen.
Kort na de opnames overlijdt zijn vrouw June aan complicaties na een hartoperatie. Johnny Cash, in diepe rouw, overlijdt zelf 3 maanden later in september van 2003.
Pas een jaar later begin ik pas met het het ontdekken van zijn leven en zijn muziek.
Helaas heb ik hem dus niet meer zien spelen. Een college "Levenslessen" van meneer J.R. Cash, was me heel wat waard geweest.